Realizacja zadań związanych z sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez Władze Grodziska Mazowieckiego. Do najważniejszych z nich należą:
Strategia rozwiązywania problemów społecznych w Gminie Grodzisk Mazowiecki na lata 2021-2023,
Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Grodzisk Mazowiecki na lata 2019-2022,
Grodziska Karta Dużej Rodziny,
Wieloletni program "Posiłek w szkole i w domu" na lata 2019-2023,
Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Grodzisk Mazowiecki w 2022 r.
Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.
Aktualny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2022 r. wiąże się z kontynuowaniem działań Gminy Grodzisk Mazowiecki związanych ze wsparciem materialnym dla mieszkańców. Niemniej, warto zauważyć, że w odniesieniu do 2021 r. znacząco zmalał poziom wydatków na wypłacone świadczenia wychowawcze („500+”). Dla porównania warto wskazać, że w 2021 r. na ten cel wydatkowano 71,1 mln zł, podczas gdy w 2022 r. wydatki te wyniosły 30 mln zł. Z dniem 1 czerwca 2022 r. zadanie to zostało przekazane do realizacji ZUS.
W 2022 r. znaczący wpływ na poziom wydatków miała pomoc obywatelom Ukrainy oraz wypłata dodatków węglowych i osłonowych.
Wartość wypłaconych świadczeń społecznych
Wydatki na bieżące utrzymanie OPS
Wartość zadań zrealizowanych z dofinansowaniem (wydatki z dotacji UE)
Najczęściej występującymi powodami korzystania z pomocy społecznej w Gminie Grodzisk Mazowiecki w 2022 r. były długotrwała lub ciężka choroba, ubóstwo oraz niepełnosprawność. Należy przy tym zaznaczyć, że rodzina mogła korzystać z pomocy z powodu różnych przesłanek jednocześnie (ta sama rodzina mogła być ujęta w tabeli przy kilku pozycjach). Aby uzyskać pomoc ze strony OPS rodzina lub osoba ubiegająca się o pomoc musi spełnić co najmniej dwie przesłanki, tj. po pierwsze dochód osoby lub rodziny nie może przekroczyć kryterium ustawowego, po drugie musi wystąpić co najmniej jedna przesłanka, o której mowa w ustawie o pomocy społecznej.
Ośrodek Pomocy Społecznej wspiera osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Dla porównania warto dodać, że powody korzystania z pomocy społecznej były podobne do występujących rok wcześniej, choć zauważalny jest spadek rodzin potrzebujących wsparcia w 2022 r.
W 2022 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 695 rodzin, a niepieniężnymi 369 rodzin. Pracę socjalną świadczono wobec 570 rodzin.
Obecna struktura organizacyjna Ośrodka Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia. Łącznie na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w 2022 r. OPS wydatkował ponad 71 mln zł.
W trakcie 2022 r. OPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki ze źródeł zewnętrznych w ramach ogłaszanych programów. Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej OPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne i działania środowiskowe, takie jak koordynacja pracy Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego, przygotowanie paczek mikołajkowych, a także we współpracy z Stowarzyszeniem „Dla Autyzmu” wsparcie realizacji nowych projektów społecznych.
Wózek dla pierwszego mieszkańca
Tradycyjnie, pierwszy urodzony na początku każdego roku, mały mieszkaniec Gminy Grodzisk Mazowiecki, otrzymuje wózek. Noworoczny prezent to wózek wielofunkcyjny 3 w 1.
Warsztaty dla rodziców
W ramach projektu współfinansowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, w 2022 r. Gmina Grodzisk Mazowiecki kontynuowała dla swoich mieszkańców realizację bezpłatnych warsztatów umiejętności wychowawczych przeznaczonych dla rodziców i wychowawców według programu "Szkoła dla Rodziców i Wychowawców" rekomendowanego przez Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Warsztaty "Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły? Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały?" to cykl spotkań, które uczą umiejętności otwartego porozumiewania się w rodzinie. Zajęcia odbywały się w Centrum kultury w Grodzisku Mazowieckim.
W roku 2022 Ośrodek realizował nowe zadanie w formie przyznawania i wypłaty dodatków osłonowych mających na celu ograniczenie skutków rosnących cen energii elektrycznej oraz produktów żywnościowych. Wysokość dodatku uzależniono od ilości osób w rodzinie oraz kryterium dochodowego.
Liczba gospodarstw domowych, które otrzymały dodatki - 2.823.
Dodatek węglowy to jednorazowe świadczenie w wysokości 3.000 zł skierowane do gospodarstw domowych, których źródłem ogrzewania jest węgiel lub paliwa węglopochodne. Przy wypłacie świadczenia nie obowiązywało kryterium dochodowe.
Liczba wypłaconych dodatków - 2.213.
Dofinansowanie na inne niż węglowe źródła ogrzewania. Wniosek o wypłatę dodatku dla gospodarstw domowych z tytułu wykorzystania niektórych źródeł ciepła – dał możliwość dofinansowania zakupu opału: pelletu drzewnego, drewna kawałkowego i innych rodzajów biomasy oraz gazu skroplonego LPG lub oleju opałowego.
Liczba wypłaconych dodatków - 811.
Pozostałe działania związane z pomocą społeczną
Realizacja pomocy materialnej dla uczniów
OPS realizuje zadania związane z przyznawaniem, wypłatą i rozliczaniem stypendiów szkolnych oraz zasiłków szkolnych.
Realizacja programu wsparcia rodzin wielodzietnych
Rodziny wielodzietne, mające na utrzymaniu, co najmniej troje dzieci mają prawo do korzystania na preferencyjnych warunkach tzn. 50% zniżki od obowiązujących cen biletów, na basen i kino, 50% zniżki od ceny zajęć dla dzieci i młodzieży organizowanych przez Ośrodek Kultury, 25% zniżki na zajęcia w przedszkolach. Rodziny posiadające, co najmniej czworo dzieci korzystają dodatkowo z bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej oraz uzyskały 30% zniżki na zajęcia w przedszkolach.
Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
Liczba spraw procedur „Niebieskiej Karty” wszczętych w roku sprawozdawczym - 55.
Realizacja zadań z zakresu dodatków mieszkaniowych i energetycznych
W 2022 r. wypłacono 2.192 dodatków mieszkaniowych oraz 18 dodatków energetycznych.
Działania głównego specjalisty do spraw uzależnień
Przeprowadzono: zajęcia i warsztaty edukacyjne w poradni leczenia uzależnień oraz w świetlicach, kolonie z programem profilaktycznym, streetworking i szkolenia dla sprzedawców alkoholu oraz koordynowano pracę Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego.
Wsparcie rodziny i piecza zastępcza
W 2022 r. w Ośrodku zatrudnionych było 2 asystentów rodziny, którzy pracowali z rodzinami mającymi problemy w zakresie sprawowania opieki i wychowywania dzieci, a także rodzinami których dzieci trafiły do pieczy zastępczej.
Wolontariat w OPS
W roku 2022 Ośrodek Pomocy Społecznej kontynuował uruchomiony w 2007 r. projekt "Wolontariat w OPS". Przy Ośrodku działało 7 wolontariuszy, którzy wspomagali osoby potrzebujące.
Paczki i upominki
W 2022 r. Ośrodek dystrybuował ponad 400 paczek z okazji Mikołajek. Paczki trafiły do dzieci z terenu naszej gminy podczas spotkania w kinie i spotkań w świetlicach wiejskich.
Pomoc prawna i psychologiczna
Współpraca z instytucjami i organizacjami
Ośrodek współpracuje z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, z Gminną Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Radą Seniorów, ze Szpitalem Zachodnim w Grodzisku Mazowieckim oraz innymi placówkami medycznymi z terenu gminy. Poza tym Ośrodek współdziała także z organizacjami pozarządowymi: Związkiem Dużych Rodzin 3+, PCK, Caritasem, ZHP, klubami sportowymi i stowarzyszeniami.
Rok 2022 przyniósł wielu instytucjom w Polsce nowe wyzwania wynikające z napływu obywateli Ukrainy opuszczających kraj z powodu działań wojennych. Również instytucje pomocy społecznej wdrożyły szereg działań pomocowych. Ośrodek Pomocy Społecznej w Grodzisku Mazowieckim podjął zadania w postaci wypłaty jednorazowych zasiłków w kwocie 300,00 złotych, pomocy w formie produktów żywnościowych, posiłków dla dzieci w szkołach i przedszkolach, świadczeń rodzinnych, oraz zasiłków z ustawy o pomocy społecznej.
UDZIELONE FORMY POMOCY DLA OBYWATELI UKRAINY:
jednorazowy zasiłek dla obywatela Ukrainy (300 zł) - 3.193 osób,
liczba rodzin objętych wsparciem w formie żywności - 2.083 osób,
posiłki dla dzieci w szkołach- 164 osób,
wyżywienie dla dzieci w przedszkolach - 35 osób,
zasiłki z ustawy o pomocy społecznej- 2 osób,
pogrzeby obywateli Ukrainy- 4 osób.
Środki z Funduszu Pomocy przeznaczono zgodnie z Ustawą na zadania realizowane na terenie Grodziska Mazowieckiego przez jednostki organizacyjne gminy jak i mieszkańców gminy zaangażowanych w pomoc uchodźcom przebywających na terenie naszej gminy. Realizacja zadań dotyczyła w szczególności:
organizacji zakwaterowania, zapewnienia całodziennego wyżywienia zbiorowego, zapewnienia transportu, finansowania przejazdów środkami transportu publicznego, zapewnienia środków czystości i higieny osobistej oraz innych produktów – realizacja następowała poprzez komórki organizacyjne Urzędu, firmy lokalne i mieszkańców gminy,
nadawania numerów PESEL i pozostała obsługa administracyjna – zadanie realizowane przez komórki organizacyjne Urzędu w tym USC,
wypłaty świadczenia pieniężnego na rzecz podmiotów zapewniających zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy – realizacja poprzez komórki organizacyjne Urzędu i OPS,
wypłaty jednorazowych świadczeń pieniężnych (jednorazowe świadczenia pieniężne w wysokości 300 zł na uchodźcę) oraz innej pomocy społecznej – realizacja OPS,
działań oświatowych związanych z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny – zadanie realizowane przez Biuro Oświaty i placówki oświatowe w gminie.
Podjęto szereg działań mających na celu pomoc obywatelom Ukrainy m.in.
od marca 2022 r. działał punkt informacyjny obsługiwany przez tłumacza (posługującego się zarówno językiem ukraińskim jak i rosyjskim), który pomaga w urzędowych sprawach, takich jak: pomoc przy uzupełnieniu wniosków o nadanie numeru PESEL, wniosków o świadczenia, aktualizacja CV, uzyskanie profilu zaufanego oraz bieżąca pomoc w ramach możliwości gminy,
uruchomiono infolinię,
udostępniano tymczasowe noclegi do końca września 2022 r. (w szczytowych momentach w gminnych lokalizacjach zapewniano zakwaterowanie ok. 120 osobom jednocześnie),
zorganizowano spotkania informacyjno-integracyjne,
zorganizowano bezpłatne lekcje języka polskiego (w świetlicach gminnych i w bibliotece),
odbyły się zbiórki na rzecz obywateli Ukrainy,
od marca 2022 r. do maja 2022 r. zapewniano bezpłatne bilety na komunikację miejską,
zorganizowano targi pracy z ułatwieniami dla obywateli Ukrainy (x2),
w Ośrodku Kultury i świetlicach gminnych odbywały się bezpłatne zajęcia dla dzieci z Ukrainy,
w świetlicach gminnych zatrudniono Ukraińskie rękodzielniczki,
na bieżąco udostępniano ważne informacje na plakatach, ulotkach i na stronie internetowej urzędu: https://grodzisk.pl/pomoc-ukrainie/ zarówno po polsku, jak i po ukraińsku,
udostępniane były ulotki z danymi teleadresowymi najważniejszych miejsc w gminie, słowniczki polsko-ukraińskie,
odbywały się zapoznawcze spacery po mieście,
współpraca z PCK, mieszkańcami, lokalnymi przedsiębiorcami, samorządami,
zorganizowanie zbiórki darów w szkołach i przedszkolach które następnie trafiły do Sieniawy i Medyki,
transport ubrań do Dubna (Ukraina) we współpracy z Giżyckiem (gmina partnerska),
Radio Bogoria - wiadomości lokalne w języku ukraińskim.
Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki gminy w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.
Corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez gminę były zadania określone w ramach programu rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniu uwzględniał on tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.
Łączne wydatki w ochronie zdrowia w 2022 r. wyniosły blisko 4 mln zł, w tym najwyższa kwota wynosząca 2,2 mln zł to wydatki inwestycyjne. Wydatkowano również w celu przeciwdziałania uzależnieniom. Wydatki te w głównej mierze skupiały się na zwiększeniu dostępności do instytucji wspomagających proces leczenia oraz rehabilitacji osób nadużywających substancji psychoaktywnych i ich rodzin, a także na poprawie skoordynowanych działań profilaktycznych, informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych. Pozwoliło to m.in. na zapewnienie funkcjonowania świetlic profilaktyczno-wychowawczych, a także podjęcie szeregu innych zadań, które w głównej mierze były realizowane w ramach działań zatrudnionego w Ośrodku Pomocy Społecznej głównego specjalisty do spraw uzależnień.
W lutym 2022 r. stan szczepień przeciw COVID-19 w gminie Grodzisk Mazowiecki wyglądał następująco:
Na rzecz ochrony zdrowia w 2022 r. podjęte zostały również inne działania obejmujące współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej.